آشنایی با انواع بتن و کاربردهای هر کدام ،طبقه بندی و خواص آن

هر ساختمان و یا سازه‌ای که در اطراف خود می‌بینید. از جزئیات زیادی تشکیل شده است که حتماً اسم “بتن” به گوشتان خورده است. و در این مقاله شما با تعریف بتن و هرآنچه که مربوط به بتن‌ریزی است آشنا خواهید شد. در تعریف کلی و ساده آن از ترکیب آب، شن و ماسه و نوعی سیمان به نام سیمان Portland تشکیل شده است. و نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که بتن با سیمان تفاوتی اساسی دارد. درواقع سیمان نوعی پودر است که از ترکیب آن با آب و سایر مصالح نظیر خاک رس مایعی خمیری شکل به دست می‌آید. که انواع و کاربردهای متفاوتی دارد و نوعی از آن در بتن‌سازی استفاده می‌شود.

بتن چیست و چه انواعی دارد:

از آنجایی‌که تنوع زیادی در ساخت بتن وجود دارد لازم است که آگاهی‌های لازم را جهت انواع آن داشته باشید تا کاربرد آن را در ساخت‌ و سازهای مختلف بشناسید. موارد زیادی مثل میزان مقاومت، کاربرد آن و حتی شرایط آب‌ و هوایی در انتخاب نوع تأثیرگذار است که در ادامه مطلب با اصلی‌ترین انواع آن‌ها آشنا خواهید شد.

ساده (معمولی):

همان‌طور که از اسم آن مشخص است این مورد از پراستفاده‌ترین نوع بتن است که مواد تشکیل‌دهنده آن آب، سیمان و سنگدانه (شن و ماسه) است و میزان مقاومت آن از ۱۰ مگاپاسکال تا ۴۰ مگاپاسکال متغیر است (درواقع به این معنی است که میزان تحمل بتن در برابر شکستگی، ضربه و…در این محدوده قرار دارد) ضمن اینکه بازه زمانی حدود ۳۰ الی ۹۰ دقیقه طول می‌کشد که بتن به آن گیرایش اولیه برسد و این زمان کاملاً به نوع سیمان استفاده سده و شرایط آب‌وهوایی وابسته است.

سبک:

ازآنجایی‌که بتن معمولی سنگین است و وزنی معادل ۲۲۰۰ الی ۲۵۰۰ کیلوگرم بر مترمربع دارد که سبب به‌وجودآمدن نوعی از بتن شده که علاوه بر کاهش چگالی و وزن مقاومت بالاتری نسبت به مدل معمولی دارد که این حالت به سبب تغییرات در فرآیند تولید آن رخ می‌دهد.

مسلح (آرمه):

این نوع نیز از پرکاربردترین‌ها می‌باشد. این واضح است که قدرت بالایی در برابر فشار دارد؛ اما قدرت کشسانی آن بسیار ضعیف است که باید حتماً از ابزار کمک‌کننده‌ای مثل میل‌گرد استفاده کرد تا قدرت کشسانی آن نیز افزایش یابد. کاربرد این مدل را می‌توانید در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی ببینید.

پیش‌ساخته:

در این مدل که می‌توان نام آن را به پرفروش‌ترین بتن‌ها تغییر داد به این صورت است که در محل خاصی مثل کارخانه ساخته می‌شود و پس از آماده‌سازی به محل موردنظر ارسال شده و در جایگاه خود قرار می‌گیرد و برای مثال می‌توان به پله‌ها، پل‌ها و دیوارهای بتنی اشاره کرد.

پیش‌تنیده:

این نوع را می‌توان از مقاوم‌ترین بتن‌ها شناخت. مدل پیش‌تنیده شکل پیچیده‌تر و مقاوم‌تری از بتن مسلح است به این صورت که قبل از اجرای ساخت بتن تنشی به ابزار وارد می‌کنند. یعنی قبل از شروع سازه برای مثال میل‌گردها را از دو طرف می‌کشند و به‌نوعی شوک به آن وارد می‌کنند تا در نهایت مقاومت فوق‌العاده‌ای برای آن ایجاد می‌شود و از آن در سازه‌های سنگین مثل پل‌های بزرگ استفاده می‌شود.

سنگین:

همان‌طور که از اسم آن مشخص است این بتن وزنی حداقل حدود ۳۰۰۰ کیلوگرم بر مترمربع دارد که قطعاً در موارد خاصی از آن استفاده می‌شود. متریال آن به‌جای سنگ‌دانه‌های ریز شن و ماسه سنگ‌دانه‌های درشت از جمله چدن، خرده‌های فولادی، باریوت می‌باشد که مقاوم در برابر تشعشعات رادیواکتیو است و از آن در نیروگاه‌های اتمی و سازه‌های مربوط به این دست استفاده می‌شود.

آهکی:

در متریال استفاده شده در این بتن به‌جای سیمان از آهک استفاده می‌شود و از کاربردهای آن می‌توان به طراحی گنبدها و سطح طبقات استفاده کرد و باتوجه‌به مزایای زیست‌محیطی بالایی که دارد.

خود متراکم:

از مشخصات واضح این نوع بتن روان بودن آن است؛ یعنی در هر سطحی به همان قالب در می‌آید؛ زیرا به متریال آن افزودنی‌های معدنی اضافه شده که باعث می‌شود به‌راحتی متراکم شود و به هیچ‌گونه فشاری نیاز نداشته باشد.

شیشه‌ای:

می‌توان از این نوع به‌عنوان زیباترین انواع اشاره کرده؛ زیرا به‌نوعی عبور دهنده نور هستند و جلای منحصربه‌فردی در سازه‌های موردنظر به وجود می‌آورند. وجه متمایز آن ترکیب فیبرهای نوری با ذرات بتن است.

متخلخل (نفوذپذیر):

این نوع از آن که به آن مدل اسفنجی نیز می‌گویند. وزن و چگالی کمی دارد و ترکیبی از آب و سیمان و سنگ‌دانه‌های درشت است و حجم بسیار کم یا فقدان سنگ‌دانه‌های ریز باعث می‌شود که نفوذپذیری بسیار بالایی داشته باشد. در روسازهای زمین‌های فوتبال، دیوارهای عایق گونه و…استفاده کرد.

پمپ شده:

این نوع در ساختمان‌های بلند مورداستفاده قرار می‌گیرد به این طریق که بتن از طریق پمپ به محل موردنظر پمپاژ شده و تخلیه می‌شود. لوله پمپ باید کارایی و مقاومت بالایی داشته و همچنین ملات بتن سبک باشد.

تا به اینجا با تعدادی از انواع بتن آشنا شدید و ازآنجایی‌که علم روزبه‌روز در حال پیشرفت است  می‌توان حتی روزانه به نوع جدیدی در صنعت بتن‌سازی دست پیدا کرد. امروزه در سدسازی،  سطح جاده‌ها و اتوبان‌ها و  علی‌الخصوص ساخت‌وساز ساختمانی از آن استفاده می‌شود. حال می‌خواهیم به مزایای استفاده از آن نسبت به مصالح دیگر بپردازیم:

• به‌صرفه‌بودن: در مقایسه با سایر عناصر ساخت‌وساز مثل فولاد هزینه بسیار کمتری دارد و درعین‌حال مقاومت بسیار بالایی دارد.
• قابلیت شکل‌پذیری: باتوجه‌به خاصیت روان پذیری که بتن دارد به هر شکل و قالبی درمی‌آید و وجه تمایز زیادی با دیگر مصالح ایجاد می‌کند.
• خاصیت ضد آب بودن بتن: این خاصیت بارز بتن است. و با عدم نفوذپذیری کاربردهای بسیار زیادی را در برخواهد داشت. اعم از تونل‌ها، سدها و….
• مقاوم به دما و حرارت بالا: علاوه بر مقاومت در برابر ضربه میتوان به خاصیت بارز آن در برابر حرارت اشاره کرد. بطوریکه می‌توان آن را ضد حریق نیز نامیده میشود.

کلام پایانی:

در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم کلی بتن و کاربردهای آن آشنا کنیم. توجه داشته باشید تکنولوژی روزبه‌روز پیشرفت می‌کند و احتمالی که نوع جدیدی از بتن ساخته شود وجود دارد.